Students seeking help for Bihar Board class 7 Sanskrit chapter 9 are welcome. On this page, we will present you with the free solutions of chapter 9 – “सुभाषितानि”. This is our comprehensive guide, prepared by the subject experts.
Bihar Board Class 7 Sanskrit Chapter 9 Solutions
Subject | Sanskrit |
Class | 7th |
Chapter | 9. सुभाषितानि |
Board | Bihar Board |
मौखिकः-
प्रश्न 1. उदाहरणानुसारेण भावबोधकं पद्यांशं वदत –
यथा- ऊँचे विचार वालों के लिए संसार ही परिवार है ।
उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ।
- गँवार सलाह से कुपित हो जाता है।
- राजा गुप्तचरों से सब जान लेते हैं।
- बड़े-बड़े घराने झगड़कर बर्बाद हो जाते हैं ।
- समर्थ के लिए क्या असंभव है ?
- चुप रहना सबसे भला होता है।
उत्तराणि – यथा – ऊँचे विचार वालों के लिए संसार ही परिवार है।
उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ।
(i) गँवार सलाह से कुपित हो जाता है ।
उपदेशो हि मुर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
(ii) राजा गुप्तचरों से सब जान लेते हैं ।
चारैः पश्यन्ति राजानः ।
(iii) बड़े-बड़े घराने झगड़कर बर्बाद हो जाते हैं ।
कलहान्तानि हाणि ।
(iv) समर्थ के लिए क्या असंभव है ?
कोऽतिभारः समर्थनाम् ।
(v) चुप रहना सबसे भला होता है ।
मोनः सवार्थसाधनम् ।
प्रश्न 2. पाठस्य श्लोकद्वयं सस्वरं श्रावयन्त ।
उत्तराणि – नोट : छात्र अभ्यास कर दो श्लोक सुनावें ।
लिखितः-
प्रश्न 3. रिक्तस्थानं पूरयत
उत्तराणि –
(क) उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
पय:पानं भुजंगानां केवलं विषवर्धनम् ॥
(ख) अयं निजः परावति गणना लघुचेतसाम् ।
उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ॥
प्रश्न 4. निम्नलिखितानां जन्तूनां नामानि मातृभाषायां लिखत :-
उत्तराणि –
व्याघ्रः – बाघ ।
अजा – बकरी ।
मृगः – हिरण |
अश्वः – घोड़ा ।
वृषः – बैल ।
कूर्मः – कच्छुआ ।
वृश्चिक: – बिच्छु ।
घोटकः – घोड़ा ।
मीन: – मछली ।
नकुलः – नेवला ।
हस्ती – हाथी ।
गर्दभः – गदहा ।
प्रश्न 5. समुचितविभक्तिप्रयोगेण रिक्तस्थानानि पूरयत
यथा – सः मुखेन खादति । (मुख)
उत्तराणि-
- गंगा हिमालयात्नि र्गच्छति । (हिमालय)
- भारतस्य राजधानी दिल्ली अस्ति । (भारत)
- वृक्षात् पत्राणि पतन्ति । (पत्र)
- वयं नेत्राभ्याम् पश्यामः । (नेत्र)
- गच्छन्ति ता: विद्यालयं। (विद्यालय)
प्रश्न 6. वाक्यानि रचयत –
उत्तराणि –
- यूयम् – यूयम् अधुना पठथ ।
- शनै: – कच्छपः शनैः गच्छति ।
- हसामः – वयम् हसामः ।
- साधवः – साधवः परोपकारिणः भवन्ति ।
- वनेपु – वनेषु औषधयः मिलन्ति ।
प्रश्न 7. उदाहरणानुसारं रिक्तस्थानं पूरयत
प्रश्न 8. स्वस्मरणेन द्वौ श्लोको लिखत ।
उत्तर-
(1) कोऽतिभार: समर्थानां किं दूरं व्यवसायिनाम् ।
को विदेशः सुविद्यानां कः परः प्रियवादिनाम् ॥
(2) विद्वत्वं च नृपत्वं च नैव तुल्यं कदाचन ।
स्वदेशं पूज्यते राजा विद्वान् सर्वत्र पूज्यते ।।
प्रश्न 9. श्लोकमेकं लिखित्वा तस्यार्थं हिन्दीभाषायां लिखत ।
उत्तर-
उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
पयःपानं भुजंगानां केवलं विषवर्धनम् ॥ 2 ॥
सरलार्थ-मूखों को उपदेश देना उनके क्रोध को बढाने के लिए होता है न कि शान्ति के लिए । सर्प को दूध पिलाना उसके विष को बढ़ाना है।
प्रश्न 10. नीतिश्लोकानां संग्रहणं कुरुत ।
उत्तर- छात्र स्वयं करें ।
Thank u to help us
Apki vajah se mujhe mere homework me help mili .
You are welcome Rayan. Keep learning and sharing with your friends.