Here you will get Bihar Board class 8 Sanskrit chapter 5 solutions. It is our free guide book for BSEB class 8 students. Using this guide, you will have simplified question answers and explanations of chapter 5 – “सामाजिकं कार्यम्”.
Bihar Board Class 8 Sanskrit Chapter 5 Solutions
| Subject | Sanskrit |
| Class | 8th |
| Chapter | 5. सामाजिकं कार्यम् |
| Board | Bihar Board |
मौखिक
प्रश्न 1. निम्नलिखितानां शब्दानाम् अर्थं वदत :-
प्रश्नोत्तर :-
- अल्पीकृतः = कम हो गया है।
- प्रयुञ्जानः = प्रयोग करते हैं।
- एकाकित्वेन = अकेलापन के कारण।
- हिताहितम् = हित और अहित ।
- क्वचित् = कहीं ।
- प्रत्युत = बल्कि, अपितु ।
- सर्वदा = सदैव ।
- सुतराम् = बहुत, अत्यन्त ।
- विन्यासम् = रचना, निर्माण ।
- वर्धते = बढ़ता है ।
- आसीत् = था।
प्रश्न 2. निम्नलिखितानां पदानां एकवचन रूपं वदत
प्रश्नोत्तर :-
- प्रापयन्ति = प्रापयति ।
- प्रभवन्ति = प्रभवति ।
- अभवनम् = अभवत् ।
- सन्ति = अस्ति ।
- आसन् = आसीत् ।
- समागच्छन्ति = समागच्छति ।
- कुर्वन्ति = करोति।
प्रश्न 3. निम्नलिखितानां पदानां बहुवचन रूपं वदत
प्रश्नोत्तर :-
- विज्ञानोपकरणम् = विज्ञानोपकरणानि ।
- महिला = महिलाः ।
- जनस्य = जनानाम् ।
- बालकाय = बालकेभ्यः ।
- ग्रामे = ग्रामेषु ।
- फलम् = फलानि ।
- नदी = नद्यः।
लिखित
प्रश्न 4. सन्धिं कुरुत:-
प्रश्नोत्तर:-
- न + इदम् = नेदम् ।
- कः + चित् = कश्चित् ।
- एकः + अपि = एकोऽपि ।
- एकेन + अपि = एकेनापि ।
- निः + धन: = निर्धनः ।
- इति + एवम् = इत्येवम् ।
प्रश्न 5. सन्धि विच्छेदं कुरुत
प्रश्नोत्तर :-
- महिलाश्च = महिलाः + च ।
- कश्चिन्मार्गे = कः + चित् + मार्गे।
- एकैकस्य = एक + एकस्य ।
- यद्यपि = यदि + अपि ।
- किञ्च = किम् + च ।
- काश्चित् = काः + चित् ।
- संकटोऽपि = संकटः + अपि ।
प्रश्न 6. वाक्य निर्माणं कुरुत ।
प्रश्नोत्तर :-
- असमर्थः = सः कार्यं कर्तुम असमर्थः अस्ति ।
- इदानीम् = इदानीम् परोपकारकः न दृश्यते ।
- वृद्धः = वृद्धः जनः सेवा योग्यः भवति ।
- पतति = वृक्षात् पत्रं पतति ।
- गमिष्यामि = अहं गृहं गमिष्यामि।
- वर्तते = भारतस्य उत्तरे हिमालयः वर्तते ।
- आसीत् = भरतः एकः नृपः आसीत् ।
प्रश्न 7. मञ्जूषातः शब्द चित्वा रिक्तस्थानानि पूरथत :-
(गच्छन्ति, सन्ति, दृश्यते, रोहितः, जनाः, नद्यः ।
प्रश्नोत्तर :-
- सर्वदा सुखं न दृश्यते ।
- जनाः गृहं गच्छन्ति ।
- वृक्षे आम्रफलानि सन्ति।
- रोहितः छात्रः अस्ति ।
- नद्यः प्रवहन्ति ।
- जना. सत्वरं सहायतार्थं समागच्छन्ति ।
प्रश्न 8. प्रकृति-प्रत्यय-विभागं कुरुत
प्रश्न 9. सुमेलनं कुरुत
प्रश्नोत्तर :-
| (क) मानवस्य एकाकित्वेन | (2) स्वार्थवादः उदित: |
| (ख) कामये दुःख तप्तानां | (5) प्राणिनामार्त्तिनाशनम् |
| (ग) इदानीं मनुष्यः स्वकीयं | (1) सर्वोपरि मन्यते |
| (घ) काचित् सामाजिकी | ( 3 ) सम्पूर्णं ग्रामं स्वच्छं कुर्यात् |
| (ङ) सामूहिक विवाह: | (4) सार्वजनिकस्थलेषु |
प्रश्न 10. विपरीतार्थक शब्दयोः सुमेलनं कुरुत
प्रश्नोत्तर :-
| अ | आ |
|---|---|
| (क) गच्छति | 7. आगच्छति |
| (ख) उचितम् | 1. अनुचितम् |
| (ग) तदानीम् | 6. इदानीम् |
| (घ) समर्थ: | 5. असमर्थः |
| (ङ) रिक्त | 4. पूर्ण : |
| (च) सफलम् | 3. असफलम् |
| (छ) कर्त्तव्यः | 2. अकर्त्तव्यः |
प्रश्न 11. उदाहरणानुसारम् अव्ययपदानि चिनुत :
यथा – शीला श्वः ग्रामं गमिष्यति-श्वः ।
प्रश्नोत्तर :-
- वैभवी कुत्र गमिष्यति ? – कुत्र। ।
- शाम्भवी कदा पठिष्यति ? – कदा ।
- आयुषी चैतन्यः च लिखतः – च ।
- जावेदः उच्चैः अहसत् – उच्चैः ।
- जॉनः सर्वदा सत्यं वदति – सर्वदा।
प्रश्न 12. रेखांकितपदेषु प्रयुक्तां विभक्ति लिखत
प्रश्नोत्तर :-
- मनुष्येषु सामाजिकः सम्पर्कः क्रमशः अल्पीकृतः।
- समाजस्य सदस्यरूपेण सर्वेषां कर्त्तव्यं वर्तते ।
- सर्वेषां जनानां विकासाय कार्यं कर्त्तव्यम्
- मम ग्रामे एका सामाजिकी संस्था अस्ति।
- जनैः सामाजिक कार्यं कर्तव्यम् ।
प्रश्न 13. अधोलिखित तद्भव-शब्दानां तत्समशब्दान् चिनुत
यथा – गाँव – ग्राम
प्रश्नोत्तर-
- गाँव – ग्राम
- आग – अग्नि
- कुआँ – कूप
- खेत – क्षेत्र
- पाँचवाँ – पंचम
- सब – सर्व
- बूढ़ा – वृद्ध
